Çocuklarda Görülen Parmak Emme Davranışı
Çocuklarda parmak emme belli bir yaşa kadar davranış bozukluğu olarak değerlendirilmez. Emme refleksi, bir bebeğin sahip olduğu en güçlü reflekslerden biridir ve bebekler parmak emmeyi daha anne karnındayken öğrenmeye başlarlar. Çocukların çevreyi tanımasını ve keşfetmesini sağladığından dolayı ilk bir yaş içerisinde bebekler doğal olarak parmaklarını emerler. 18-24 ay civarında ise bebeklerde parmak emme davranışının sıklaştığı görülmektedir. Bu dönemde bebeklerin doyum sağlayan bölgesi ağız olduğu için gerçekleşen sıklaşma normal kabul edilmektedir. Parmak emme, bu yaş civarındaki çocuklar için hoş ve zevkli bir davranıştır. Bebekler acıktıklarında, uykuları geldiğinde ve korktuklarında kendilerini sakinleştirmek ve rahatlamak için parmak emebilirler. Bu sebeplerden dolayı çocukların 3-4 yaşına kadar parmak emmesi olağan bir durum olarak karşılanmaktadır. 3-4 yaşlarından itibaren çocuklar dil gelişiminin ilerlemesi gibi yeni baş etme becerileri kazanmaya başladıkları için parmak emme davranışında azalma olması beklenmektedir. 5-6 yaş ve sonrasında ise bu durumun devam etmesi herhangi bir sorunun habercisi olabilmektedir.
Hangi Durumlarda Önlem Almak Gerekmektedir?
4 yaşından sonra çocuk parmak emme davranışına aynı sıklıkla devam ediyorsa bu durumun sebepleri üzerinde durularak gerekli önlemler alınabilir. Çocuklar üzüldüklerinde, kaygılı veya yalnız hissettiklerinde bunu dile getiremeyebilir ve bu davranışta bulunabilirler. Çocuğun yaşadığı ani bir korku, sevdiği birinin hastalanması ya da ölmesi, anne babanın ayrılması, çocuğun ebeveynlerinden yeterli ilgiyi görmemesi ya da yeni bir kardeşin doğması ile birlikte ilgiyi kaybedeceğini düşünmesi gibi durumlar çocuğun parmak emme davranışını sıklıkla göstermesine neden olmuş olabilir.
Çocuğun aile üyeleri dışındaki kişilerin yanında ya da uyku vakti dışında anaokulu gibi sosyal ortamlarda parmak emmeye devam etmesi, başka aktiviteler yapmak ve yaşıtları ile birlikte olmak yerine parmak emmeyi tercih etmesi ve çocukta ek olarak konuşma ve iletişim problemleri ya da davranış ve duygusal problemlerin birlikte görülmesi durumlarında gerekli önlemler alınmalıdır.
Parmak Emme Davranışı için Anne ve Babalar Neler Yapabilirler?
Çocukların parmak emmeyi bırakması için çocuğa uygun yöntemlerin gereksiz telaşa kapılmadan uygulanması oldukça önemlidir. Uygun yöntem belirlenirken çocuğun parmak emme davranışına devam etmesinin altında yatan sebeplere odaklanılabilir. Örneğin, kardeşi doğduğu için anne ve babasının ilgisini kaybettiğine inanan bir çocuk ilgiyi geri kazanmak için parmak emiyor olabilir. Böyle bir durumda, çocuğun kardeşi doğsa da kendisinin ayrı bir yeri olduğuna ve ebeveynlerinin onu sevmeye devam edeceğine inandırılması doğru bir yol olacaktır. Çocuğun kaygılı olduğu zamanlarda parmağını emdiği fark edildiyse kaygı yaratan durum üzerinde durulmalı ve çocuk kaygı yaratan etkenlerden mümkün olduğunca uzak tutulmaya çalışılmalıdır.
Çocuğun parmak emme davranışı üzerinde baskıcı bir şekilde durulmamalıdır. Anne ve babaların verdiği tepkiler çocuğun ilgisini bu konuya odaklayarak parmak emme davranışının artmasına neden olabilir. Örneğin, parmak emen bir çocuğun azarlanması, sık sık uyarılması, başka çocuklarla kıyaslanması gibi durumlar parmak emme davranışını pekiştirebilir ve çocuğun kendini suçlu ya da cezalandırılmış hissetmesine yol açabilir.
Çocuğun dikkatinin parmak emmediği durumlara çekilmesi faydalı olabilir. Çocuğun parmak emmediği zamanlarda takdir edilmesi (sözel olarak ödüllendirilmesi) çocuğun bu konuda cesaretlenmesini sağlayarak parmak emme davranışında azalma olmasını sağlayabilir.
Çocuğun dikkatinin alternatif etkinliklere yöneltilmesi de uygun bir yöntem olabilir. Bunun için çocuğun ellerini kullanabileceği boyama, hamur ile oynama gibi istenilen herhangi bir etkinlik kullanılabilir.
Çocuğun bu konudaki farkındalığının artması ve alışkanlığını terk etmesi için ‘Yumruk Sıkma’ egzersizi yapılabilir. Bu egzersizde çocuk başparmağını diğer dört parmağının arasına alarak yumruğunu sıkar. Uygulama sırasında çocuğun ebeveynleri tarafından desteklenmesi çocuğun motivasyonunun artmasına yardımcı olacaktır.
Tüm bunların yanı sıra çocukla sağlıklı iletişim kurulması en temel meseledir. Özellikle sözel becerileri gelişmiş daha büyük yaşlardaki çocuklarla parmak emmeyi bırakması hakkında konuşma, bu alışkanlığını bırakmasını isteme ve bu konuda olumlu tavsiyeler verme işe yaramaktadır.